Intieme terreur is een verraderlijke en gevaarlijke vorm van huiselijk geweld die je als professional makkelijk over het hoofd ziet. Wat zijn de kenmerken en de valkuilen? En waar moet je als sociaal werker op letten als je in gesprek gaat met slachtoffers en plegers? Katinka Lünnemann, senior onderzoeker bij het Verwey-Jonker Instituut, zet de belangrijkste punten op een rij.
Door Sigrid Starremans
1. Bij intieme terreur is sprake van controle en dwang
‘Intieme terreur is een vorm van huiselijk geweld die zich kenmerkt door een patroon van controle en dwang. Er is niet één vorm van intieme terreur. Het kan gaan om het isoleren, vernederen en intimideren van de partner tot ernstig fysiek en seksueel geweld. Denk aan een vrouw die haar vrienden niet meer mag zien van haar partner omdat ze niet zouden deugen. Of een vrouw die haar huilende kind niet mag troosten omdat de partner alle aandacht voor zichzelf wil. Nog een voorbeeld van intieme terreur is een man die het hele huis voorziet van camera’s of opnameapparatuur zodat hij zijn vrouw de hele dag in de gaten kan houden.’
2. Als slachtoffer word je bang en raak je je eigenheid kwijt
‘Uit onderzoek blijkt dat intieme terreur vooral wordt gepleegd door mannen. Het is een proces waarin de afhankelijkheid wordt vergroot en de weerbaarheid wordt ondermijnd. Als je bang bent en het normaal wordt dat je niks te zeggen hebt, raak je je eigenheid helemaal kwijt.’
In Nederland is er nog weinig onderzoek gedaan naar intieme terreur of dwingende controle in intieme relaties. Onderzoekers bij het Verwey-Jonker Instituut deden daarom een verdiepend onderzoek om meer inzicht te krijgen in de groep slachtoffers die bekend is bij Veilig Thuis en te maken heeft met dreiging, controle en (seksuele) dwang. De belangrijkste conclusie is dat vooral vrouwen slachtoffer zijn van dwang en controle door hun mannelijke partner, dat deze vrouwen ernstig geweld meemaken en meer psychische klachten (depressie, angst, laag zelfbeeld) hebben. De hulpverlening aan deze groep vrouwen verschilt nagenoeg niet van de groep vrouwen die geen dwingende controle ervaren.
3. Intieme terreur verloopt in fases: als slachtoffer word je langzaam helemaal ingesponnen
‘Kenmerkend voor intieme terreur is dat de eerste fase heel romantisch is. Als slachtoffer krijg je veel aandacht, je partner laat blijken dat hij je helemaal fantastisch vindt. Vervolgens wordt de controle langzaam opgebouwd.
De controlerende partner wil bijvoorbeeld vaak snel samenwonen en gezamenlijk de financiën doen. Ook zal een controlerende partner proberen de ander af te sluiten van vrienden en familie of het contact met hen te beperken, zodat hij of zij niet de ondersteuning krijgt die hij of zij nodig heeft. Op die manier raak je als slachtoffer langzaam ingesponnen in het web van de pleger.’
Lees het artikel verder
Dit artikel is verschenen in Zorg+Welzijn