Commissievoorzitter Michel Rog heeft donderdag 25 juni het eindverslag van de parlementaire ondervragingscommissie Ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen (POCOB) gepresenteerd aan Kamervoorzitter Khadija Arib. De commissie hoorde hiervoor negentien deskundigen en getuigen onder ede tijdens openbare verhoren in februari van dit jaar. Senior onderzoeker bij het Verwey-Jonker Instituut en Emeritus prof. dr. Trees Pels werd ook door de commissie gehoord vanwege haar jarenlange onderzoek en expertise op het gebied van moskee onderwijs.
De titel van het eindverslag is: ‘(On)zichtbare invloed’ omdat het onderzoek volgens de commissie duidelijk maakt dat er door een aantal moskeeën en andere islamitische religieuze instellingen meestal bewust een financiële strategie wordt gebruikt die erop gericht is om de invloed onzichtbaar te houden. Er blijkt volgens de commissie een groot gebrek aan transparantie te zijn. Zo is vaak onduidelijk wie de daadwerkelijke donateur is, of het geld wordt besteed aan het doel waarvoor het bestemd was en wordt er geen verantwoording over afgelegd naar de gemeenschap.
Parallelle samenlevingen
De commissie heeft geldstromen vanuit het buitenland ten aanzien van twee onderzochte moskeeën deels zichtbaar kunnen maken. Vanuit de Turkse overheid is het beleid er bijvoorbeeld op gericht hun visie op de islam in Nederland te bestendigen via de Diyanetmoskeeën. Volgens de commissie is het een feit dat op zichtbare en onzichtbare wijze organisaties en regeringen van onvrije landen in de hoofden en harten van Nederlandse moslimgemeenschappen proberen te komen. Hierdoor zouden parallelle samenlevingen kunnen ontstaan.
Pedagogische innovatie
Deze conclusie van de commissie sluit aan bij onze eerdere oproepen om meer in te zetten op verdere pedagogische innovatie van het islamitische educatieve aanbod in Nederland, mede met het oog op verbinding tussen de leefwerelden van kinderen. Wij benadrukken al langer het belang van versterking van mainstream moskeeën in hun beweging naar pedagogische innovatie, zodat ouders en jongeren kwalitatief verantwoorde alternatieven hebben, die meer dan nu onderdeel zijn van de brug tussen de verschillende leerwerelden van kinderen. Lees hierover meer in de position paper die we naar aanleiding van de parlementaire ondervragingscommissie ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen hebben geschreven.
Problematiek
De Tweede Kamer debatteert al jaren over ongewenste beïnvloeding en financiering van moskeeën. De Kamer wilde graag meer fundament onder die discussie. Daarom werd op 2 juli 2019 de Parlementaire ondervragingscommissie ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen opgericht. Dit gebeurde op basis van de motie van Kamerleden Van der Staaij en Karabulut, die verzochten om een onderzoek naar ongewenste financiering van moskeeën.
Boodschap
Beïnvloeding vindt plaats op verschillende manieren, zo is te lezen in het eindverslag. Het gebeurt bijvoorbeeld door het oprichten, besturen en financieel ondersteunen van moskeeën en andere organisaties, zoals moskeescholen. De organisaties die worden opgericht, hebben volgens de commissie vaak dezelfde politiek-religieuze visie als de financiers, waardoor de boodschap wordt versterkt en geprofessionaliseerd. Beïnvloeding vindt volgens de commissie ook plaats door het scholen en het uitzenden en betalen van imams en predikers. Een andere manier is het uitgeven en verspreiden van literatuur, lesmethodes en wervingsmateriaal.
Betaler
Ten slotte is er volgens de commissie sprake van een rechtstreekse invloed op moslimgemeenschappen via de (sociale) media. In diverse situaties is het zo, meldt het eindverslag, dat de betaler bepaalt. “De bevindingen geven ons absoluut reden tot zorg. Het is dan ook met die urgentie dat de commissie dit verslag aanbiedt”, zei Michel Rog bij de overhandiging van het eindverslag aan Kamervoorzitter Khadija Arib.
Naar het hele eindverslag van de commissie. Naar het position paper van Prof. Dr. Trees Pels.