In 2023 publiceerde Kennisplatform Inclusief Samenleven samen met de Vrije Universiteit Amsterdam het rapport ‘Je kind opvoeden in een diverse wijk’, over de opvoedervaringen van ouders zonder migratieachtergrond in wijken waarin zij de minderheid zijn als etnische groep. Binnen deze groep ouders, vooral moeders, zijn er verschillen in hoe ze zich verhouden tot hun diverse wijk. Recent verscheen een Engelstalig artikel van de onderzoekers, dat dieper ingaat op de verschillen en overeenkomsten in houding en gedrag van de moeders.
Voor het eerdere onderzoek uit 2023 interviewde KIS 29 ouders uit Amsterdam en Tilburg. Hun ervaringen met het opvoeden in een diverse wijk waren zowel negatief als positief. Maar ook bleken verschillen in leefwerelden in de wijk of klas extra schuring op te leveren. Moeders zoeken schipperend hun weg, balancerend tussen aanpassen en eigenheid bewaren, conflicten vermijden of er assertief op reageren, zaken wat op hun beloop laten of kinderen expliciet boodschappen meegeven. In het rapport ‘Je kind opvoeden in een diverse wijk’ concludeerde KIS dan ook dat bij gezinnen zonder migratieachtergrond veel opvoedonzekerheid bestaat rond het opvoeden in de multi-etnische context.
Verschillen tussen moeders
Het onderzoek ging ook in op opmerkelijke verschillen tussen de overwegend praktisch opgeleide moeders in Tilburg en de meer theoretisch opgeleide moeders in Amsterdam. De eerste groep had meer contacten met mensen met een migratieachtergrond, ook door middel van speelafspraakjes voor de kinderen, dan de tweede. De houding ten opzichte van diversiteit kon in beide groepen zowel positief als negatief zijn.
In het recent verschenen artikel hebben we de moeders op basis van hun verwachtingen en ervaringen kunnen onderverdelen als ‘idealisten’, ‘pragmatisten’ en ‘realisten’.
Idealisten
De witte moeders uit de Amsterdamse middenklasse kenmerkten zich als idealisten. Zij zien diversiteit als belangrijk ideaal, maar dan onder hun eigen beperkende voorwaarden. Zij verwachtten namelijk wel aanpassing aan hun liberale waarden, bijvoorbeeld rondom sekseducatie. Ook in eerder onderzoek wordt dit ideaaltype gevonden onder bewoners zonder migratieachtergrond die tot de minderheid behoren in hun wijk.
Pragmatisten
Daarnaast bleken er ook moeders te zijn met een meer pragmatische houding. Dit waren de Tilburgse moeders met een praktische opleiding. Zij idealiseerden diversiteit niet. Ze waren er, anders dan de idealisten negatiever over, bijvoorbeeld over de aanpassingen aan schoolfeestjes zoals kerst. En wat hen betreft mocht Zwarte Piet blijven. Maar in de praktijk gingen zij veel meer en opener het contact aan met moeders en kinderen met een migratieachtergrond.
Realisten
Dan was er nog een groep moeders, de meesten eveneens Tilburgs, met een meer ‘realistische’ houding: zij accepteerden de diversiteit in hun omgeving als vanzelfsprekend, als een dagelijkse realiteit. Hun interacties met andere ouders leken op meer gelijke voet plaats te vinden. Anders dan de moeders in de andere twee groepen waren zij opgegroeid in een meer etnisch diverse omgeving. Ze waren er dus van oudsher meer vertrouwd mee.
De conclusie van het artikel is dan ook: bij ouders zonder migratieachtergrond lijken zowel sociale klasse als socialisatie een rol te kunnen spelen in hoe ze zich als opvoeders opstellen in een diverse omgeving.
Bekijk het volledige artikel