Door de veelal incidentgerichte aanpak van de politie ontbreekt het noodzakelijke zicht op de breedte van de problematiek die speelt in een gezin of een relatie. Dit blijkt uit onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut en Team Analyse & Onderzoek van de politie eenheid Amsterdam in opdracht van het Onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap.
Doel van dit onderzoek was om de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling door de politie binnen de samenwerking met netwerkpartners inzichtelijk te maken. Als de politie constateert of vermoedt dat sprake is van een strafbaar feit, wordt voortvarend gehandeld en een strafrechtelijk onderzoek in gang gezet. In veel zaken is volgens de politie echter geen sprake van een (vermoeden van een) bewijsbaar strafbaar feit. Er is bijvoorbeeld een relatieprobleem waar beide partijen schuld hebben of een opvoedingsprobleem. Het incident wordt dan wel gemeld bij Veilig Thuis, maar er is geen sprake van samen optrekken.
Adequate reactie
Er is nog werk aan de winkel voor de politie, als ze haar ambities voor de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling wil verwezenlijken, zo concluderen de onderzoekers. Senior onderzoeker mr. dr. Katinka Lünnemann: “De politie wordt elke dag meerdere keren geconfronteerd met huiselijk geweld, en in de meerderheid van de zaken wordt de crisis van geweld in het gezin of de relatie geregistreerd als een ruzie of twist en wordt een melding gedaan bij Veilig Thuis. Dit is geen adequate reactie waardoor het geweld stopt. Dit moet anders. Gelukkig zijn er initiatieven bij de politie en Veilig Thuis om samen op te trekken, niet alleen bij ernstig acuut geweld, maar ook in andere crisissituaties, waardoor de juiste hulp en bescherming kan worden geboden. Door een meer adequate reactie kan ook worden voorkomen dat de politie tientalen keren per jaar bij eenzelfde gezin langs moet.”
Onderzoeksmethoden
De onderzoekers hebben op een viertal locaties de aanpak van de politie tegen het licht gehouden, namelijk in district Twente en de eenheden Amsterdam, Rotterdam en Limburg. Via deskresearch, interviews met sleutelfiguren bij politie, Openbaar Ministerie en Veilig Thuis en een uitgebreide analyse van politieregistratie(s) van 24 casus huiselijk geweld schetsen zij de weerbarstige realiteit van (ex-)partnergeweld, kinder- en oudermishandeling en stalking.
Conclusies
Het beleid is nog in volle ontwikkeling bij de politie. De politie registreert huiselijk geweld vaak als een op zich staand incident (ruzie/twist). Het is de bedoeling dat de politie goed geïnformeerd ter plaatse gaat, ondersteund door het Real Time Intelligence Centre, maar er is lang niet altijd oog voor de voorgeschiedenis en geweldsdynamiek in de relatie of binnen het gezin. Hoewel de politie beschikt over informatie van eerdere meldingen en informatie over de bij huiselijk geweld betrokken verdachten en slachtoffers, kost het vinden en analyseren van de juiste informatie veel tijd (het maken van een tijdlijn, het verhelderen wie deed wat wanneer). Er is geen gestandaardiseerde wijze van informatie verwerken die inzicht verschaft in de context van een gezin, de situatie op een adres of omstandigheden van een persoon.
Levensbedreigend
Als sprake is van een acute levensbedreigende situatie, dan wordt direct gehandeld door de politie, dikwijls samen met Veilig Thuis en in contact met het Openbaar Ministerie. De samenwerking met de crisisteams van Veilig Thuis verloopt goed; hiermee is er een directe lijn in het geval van acute onveiligheid en dreiging. In de meeste gevallen is echter geen sprake van een acute levensbedreigende situatie, maar wel van structurele onveiligheid en gevaar voor escalatie. In het zoeken naar maatregelen die de veiligheid vergroten gaat het om het weerbaarder maken van het slachtoffer en de bescherming van kinderen en slachtoffers. Het gaat daarnaast om maatregelen gericht op het tegengaan van het agressieve gedrag van de verdachte. Deze maatregelen kunnen ook onderdeel zijn van de politieaanpak als géén sprake is van (een vermoeden van) strafbare feiten, zeker als dit samen met Veilig Thuis of andere netwerkpartners gebeurt. De veiligheid kan worden vergroot als netwerkpartners niet ná of naast elkaar werken, maar vanuit een gezamenlijke visie en concreet plan van aanpak. Of dit gebeurt is nu nog te vaak afhankelijk van de betrokkenheid van de betreffende politiemedewerkers.
Hoe verder
De politie heeft de ambitie om dit beleid te veranderen. Veiligheid voorop, breder kijken dan het incident en eigenaarschap, zijn de genoemde ontwikkeldoelstellingen van het politiebeleid. Het uitvoeringsplan omvat allerlei initiatieven om de netwerksamenwerking te verbeteren. In het kader hiervan zijn pilots gestart waarin de politie samen met Veilig Thuis naar het adres gaat na een 112 melding huiselijk geweld. Het uitgangspunt Veiligheid Voorop betekent dat het stoppen van het geweld voorop staat; het waarborgen van de veiligheid van betrokkenen. In de samenwerking is nog veel te winnen, en de hiervoor genoemde pilots geven aan dat hierin wordt geïnvesteerd.