Ieder kind heeft het recht om te kunnen profiteren van de sociale zekerheid. Dan gaat het om voorzieningen en toeslagen zoals de kinderbijslag of het kindgebonden budget. Dat is geregeld in artikel 26 van het Internationale Verdrag van de Rechten van het Kind. Nederland is het enige land ter wereld dat een voorbehoud heeft gemaakt bij dit artikel. En daarom kunnen kinderen hier niet zelfstandig aanspraak maken op die voorzieningen. In opdracht van Save the Children onderzocht het Verwey-Jonker Instituut, in samenwerking met Utrecht Centre for European Research into Family Law (UCERF) van de Universiteit Utrecht wat het Nederlandse voorbehoud op artikel 26 IVRK voor kinderen in de praktijk betekent. Het onderzoek wordt vandaag als petitie aangeboden aan de Tweede Kamercommissie SZW.
Het onderzoek naar de praktische implicaties van het voorbehoud op Nederlandse kinderen, laat zien dat minderjarigen afhankelijk zijn van hun ouders om gebruik te kunnen maken van de voorzieningen van sociale zekerheid. Voor de meeste Nederlandse kinderen is dit geen probleem. Zij wonen thuis met hun ouders. De afhankelijkheid van ouders zorgt er echter voor dat een aantal groepen Nederlandse kinderen onvoldoende kunnen genieten van de voordelen van sociale zekerheid.
Dakloze gezinnen
Onderzoeker Roos de Wildt legt uit: “We hebben acht groepen kinderen gevonden die onvoldoende aanspraak kunnen maken op sociale voorzieningen. Deze groepen kun je in drie categorieën kinderen onder verdelen. Ten eerste, kinderen die geen of weinig contact met hun ouders hebben. Dit kunnen kinderen zijn die een getroebleerde relatie met hun ouders hebben en kinderen die in instelling wonen. Ten tweede zijn er kinderen die geen toegang tot voorzieningen hebben door de situatie van hun ouders. Denk bijvoorbeeld aan dakloze families. Dakloze mensen staan in principe niet ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP). Hierdoor hebben zij geen recht op een uitkering en ontvangen zij geen toeslagen. Kinderen uit dakloze gezinnen lopen hierdoor sociale voorzieningen mis en dreigen soms van ouders gescheiden te worden. Ten derde treft het voorbehoud kinderen van ouders die bijvoorbeeld de kinderbijslag niet uitgeven aan hun kinderen.”
Lege maag
Het gevolg is dat kinderen opgroeien in armoede. Dit blijkt ook uit de voor het onderzoek opgetekende verhalen van Jayden van wie de ouders buiten beeld zijn, en de verhalen van Issa en Daniela van wie de ouders sociale voorzieningen ontberen. Alle drie de kinderen hebben onvoldoende passende kleding. Sommige van hen hebben ook niet altijd genoeg voeding of geen laptop om huiswerk op te maken of met een ouder in het buitenland te praten. De Wildt vertelt: “Het is schrijnend om te horen dat een kind in Nederland soms met een lege maag naar bed gaat, te kleine schoenen moet dragen of al tijden met een kapotte telefoon loopt waardoor hij niet meer fatsoenlijk met zijn moeder, die in het buitenland woont, kan beeldbellen. Ook worden kinderen soms echt bang en neerslachtig van de spanning, bijvoorbeeld omdat uithuisplaatsing dreigt”.