Het onderzoek naar binnenlandse afstand en adoptie dat het Verwey-Jonker Instituut uitvoerde in opdracht van het WODC wordt stopgezet. Dit volgt op het verzoek van de demissionair minister voor Rechtsbescherming. Bekijk hier de Kamerbrief die op 9 november 2021 is verstuurd door demissionair minister Dekker.
In januari 2019 kreeg het WODC de aanvraag van het ministerie van Justitie en Veiligheid om onderzoek te doen naar binnenlandse afstand en adoptie. Na een aanbestedingsprocedure heeft het WODC het Verwey-Jonker Instituut gevraagd om dit onderzoek uit te voeren. Het betrof een verdiepend historisch onderzoek naar binnenlandse afstand en adoptie in de periode 1956-1984. Het doel van het onderzoek was om een completer beeld te krijgen van de wijze waarop de binnenlandse afstand en adoptie verliep tussen 1956 en 1984 vanuit de optiek van verschillende betrokkenen en wat de impact was op de betrokkenen.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid zette gelijktijdig het Aanmeldpunt afstand en adoptie op om ten behoeve van het onderzoek aanmeldingen te verzamelen van afstandsmoeders, afstandsvaders, afstandskinderen, geadopteerden, adoptieouders en hulpverleners. Het Verwey-Jonker Instituut zou bij circa 70 van deze aanmeldingen verdiepende-interviews afnemen en daarnaast archief- en literatuuronderzoek doen.
Rapport Aanmeldpunt
Een commissie van onafhankelijke deskundigen heeft in een rapport over het Aanmeldpunt (verschenen op 8 juli 2021) geconcludeerd dat bij het Aanmeldpunt zaken zijn misgegaan en dat dit het vertrouwen van de aanmelders heeft geschaad. In afwachting van het rapport van de commissie waren de verdiepende interviews door het Verwey-Jonker Instituut met de mensen die zich bij het Aanmeldpunt hadden gemeld al stilgelegd.
In reactie op het rapport heeft demissionair minister Dekker het WODC gevraagd het onderzoek in zijn geheel stop te zetten. Het WODC en het Verwey-Jonker Instituut menen dat de fouten die bij het Aanmeldpunt zijn gemaakt ook het vertrouwen in het verdiepende onderzoek ondermijnen. Na overleg met het Verwey-Jonker Instituut heeft het WODC dan ook besloten het onderzoek te stoppen.
Het WODC en het Verwey-Jonker Instituut bekijken of het, in lijn met de gedragscode wetenschappelijk onderzoek en de AVG, mogelijk is om het onderzoeksmateriaal beschikbaar te houden voor toekomstig onderzoek.
Degenen die zich destijds rechtstreeks bij het Verwey-Jonker Instituut hebben aangemeld, ontvingen op 10 november jl. een bericht waarin de Minister voor Rechtsbescherming heeft verteld dat het onderzoek is stopgezet. Een van de gevolgen van het stopzetten van het onderzoek is dat alle gegevens van de aanmelders moeten worden vernietigd. Dat is nodig volgens de privacywet persoonsgegevens (AVG). In de week van 10 januari 2022 krijgen alle aanmelders een bericht met de stappen tot aan het moment van vernietigen van de persoonsgegevens. De aanmelders krijgen de mogelijkheid om hun eigen aanmeldverslag te ontvangen. De berichten worden in de week van 10 januari 2022 verstuurd in verband met de kerstdagen en de jaarwisseling. Voor de duidelijkheid: het gaat om de aanmeldverslagen. Vernietiging geldt vooralsnog niet voor de verslagen van de diepte-interviews die zijn afgenomen.
Bijdrage onderzoek
Voor het Verwey-Jonker Instituut is altijd belangrijk geweest dat ons onafhankelijke onderzoek een bijdrage zou leveren aan het vergroten van inzicht in de ervaringen van alle betrokkenen en het handelen van alle instituties in die tijd. Het spijt ons dat we het onderzoek naar praktijken en ervaringen niet ten volle hebben kunnen afronden. Wij willen alle mensen en organisaties, die tot nu toe aan het onderzoek hebben meegewerkt, bedanken. Wij nemen contact op met aanmelders en geïnterviewden over hun verslagen en zoeken nog naar mogelijkheden om de verslagen van het literatuur- en archiefonderzoek beschikbaar te maken binnen een oplossing die breed gedragen wordt door alle betrokkenen. We hopen dat het onderzoek van de, door de minister aangekondigde onafhankelijke commissie, daadwerkelijk een belangrijke bijdrage gaat leveren aan een completer beeld over de wijze waarop de binnenlandse afstand en adoptie verliep en de impact die dat heeft gehad op de betrokkenen.
Wat gebeurt er met het onderzoeksmateriaal dat het Verwey-Jonker Instituut heeft verzameld gedurende het onderzoek naar binnenlandse afstand en adoptie 1956-1984? Het Verwey-Jonker Instituut en het WODC hebben met elkaar overlegd over het beschikbaar houden van het onderzoeksmateriaal, zoals de Minister voor Rechtsbescherming dit ook aan de Tweede Kamer heeft gemeld. Het volgende is besloten:
Verslagen interviews
Van de 33 mensen, die voor de stopzetting van het onderzoek waren geïnterviewd door het Verwey-Jonker Instituut, wilden 31 mensen hun verslag ontvangen. Zij hebben dat inmiddels gekregen. Daarna zijn alle verslagen vernietigd. De meeste mensen hebben aangegeven dat zij graag nog op de hoogte willen worden gehouden, voor het geval dat de, nog in te stellen commissie, in contact met hen wil treden. Zij gaven toestemming aan het Verwey-Jonker Instituut om hun contactgegevens te bewaren.
Archieven
Het Verwey-Jonker Instituut heeft ook onderzoek gedaan in vijf archieven en naar de berichtgeving over individuele ervaringen met binnenlandse adoptie en afstand in de media. Op dit moment wordt op verzoek van het WODC bekeken op welke wijze de verslagen van dit archief- en mediaonderzoek behouden kunnen worden en breder beschikbaar kunnen komen. Zodat toekomstig onderzoek van deze reeds verzamelde informatie gebruik kan maken. De verwachting is dat de wijze waarop het Verwey-Jonker Instituut deze kennis beschikbaar zal stellen, de komende maanden duidelijk wordt. Het WODC en het Verwey-Jonker Instituut zullen alle betrokkenen tijdig informeren.
Voor persvragen neem contact op met onze communicatieadviseur Floor de Booys via mail fdebooys@verwey-jonker.nl of telefoon 06- 18 66 87 57. Voor alle andere vragen neem contact op met ons secretariaat via het contactformulier of door te bellen naar 030- 230 07 99 .