De gezondheid in gezinnen met achterstandssituaties is sterk gebaat bij een aanpak waarin oog is voor verschillen binnen de doelgroep. Dit blijkt uit evaluatieonderzoek van Gezonde Toerkomst Dichterbij, een programma van vermogensfonds FNO om de kansen van gezinnen in achterstandsituaties te vergroten. Uit het onderzoek blijkt ook dat het programma deels geleid heeft tot minder gezondheidsrisico’s voor deelnemers en dat zij zich gezonder gingen voelen. Wageningen University & Research en het Verwey-Jonker Instituut hebben samen het overkoepelend evaluatieonderzoek uitgevoerd.
Het programma Gezonde Toekomst Dichterbij van FNO is in 2015 gestart met in totaal 46 projecten om gezondheidsachterstanden te verminderen bij gezinnen in armoede. In Nederland bestaan grote gezondheidsverschillen en er is veel kansenongelijkheid. Zo overlijden laagopgeleide mensen eerder en zij hebben ook meer ongezonde levensjaren dan hoogopgeleide mensen. Wageningen University & Research en het Verwey-Jonker Instituut hebben voor het evaluatief onderzoek gekozen ‘dicht op de projecten te zitten’, zodat geleerd kon worden van tussentijdse lessen.
Vier benaderingen
De onderzoekers zagen in de projecten vier benaderingen naar voren komen. Om te beginnen het bottom-up werken waarbij de deelnemende gezinnen bepalen wat er gebeurt. Ten tweede de netwerkbenadering waarbij bewoners en professionals met elkaar samenwerken. Ten derde benaderingen waarbij professionals zoals opbouwwerkers worden getraind en ingezet. En ten slotte programma’s waarbij mensen een specifiek leefstijlprogramma krijgen aangeboden, zoals Stoppen met roken of Gezond bewegen. Bij de meeste projecten was sprake van een mengvorm, waarbij de nadruk lag op één van de benaderingen.
Afname gezondheidsrisico’s
Uit het evaluatieonderzoek blijkt dat het programma Gezonde Toekomst Dichterbij er voor een deel aan heeft bijgedragen dat de gezondheidsrisico’s voor de deelnemers afnamen en dat zij zich gezonder gingen voelen. Verder blijkt dat het verminderen van gezondheidsachterstanden vooral vraagt om benaderingen waarin oog is voor de diversiteit binnen de doelgroep ‘gezinnen in een achterstandssituatie’. Er moet bijvoorbeeld rekening gehouden worden met de context waarin mensen leven en voor de oorzaken van stress in het dagelijkse leven van de gezinnen.
Uit het onderzoek bleek ook dat het beter lukt om bewoners mee te laten doen aan activiteiten als je goed rekening houdt met de omstandigheden waarin gezinnen leven. Het helpt ook als je oog hebt voor bestaande activiteiten in een wijk en de ervaringen van mensen met hulpverleners of sociale netwerken.
Download het rapport op de website van de universiteit van Wageningen.