“Ik wil best met andere mensen leven, begrijp me niet verkeerd, en dat moet ook kunnen. Maar het moet wel van twee kanten dan. Als je een relatie hebt, kan dat ook niet van één kant komen, anders groei je ook uit elkaar.”
Actief burgerschap veronderstelt dat burgers betrokken zijn bij de samenleving en dat zij kunnen omgaan met verschillen. Maar de praktijk wijst anders uit. Ik ben wel voor het samenleven. In hoeverre dat werkt, dat is een ander verhaal, zegt een bewoner uit Eindhoven. Signalen als deze waren voor FORUM, Instituut voor Multiculturele Vraagstukken, aanleiding tot onderzoek in vijf gemengde buurten. Er werd gekeken naar de vormen van maatschappelijke ontevredenheid. Waarin uiten die zich? En welke emoties en motieven liggen aan die ontevredenheid ten grondslag? Politici, beleidsmakers en onderzoekers gaan te gemakkelijk voorbij aan de geluiden van bewoners in gemengde buurten. Dat vinden deze bewoners zelf.
De onderzoekers spraken uitvoerig met buurtbewoners in Doornakkers (Eindhoven), Sterrenwijk (Utrecht), Blerick-Midden (Venlo), Buytenwegh-De Leyens (Zoetermeer) en in Beusichem, onderdeel van de gemeente Buren. Zij vroegen hun waarin nu precies hun ontevredenheid met de samenleving en de lokale en landelijke politiek schuilt. En hoe de bewoners met hun onvrede met de overheid én met nieuwe Nederlanders omgaan. “Op de stoep gaan ze niet opzij. Ze respecteren de autochtone burger niet. Ik voel me een vreemde in mijn eigen land.”
De overheid komt in de visie van de bewoners steeds als grote schuldige van de problemen naar voren. Het meest opvallend bleek de grote afstand tot de overheid die zij ervaren. Overheidsfunctionarissen, gezagsdragers, politici, en ook de onderzoekers zelf worden door de respondenten gezien als bevoorrechte mensen die geen idee hebben hoe de gewone man of vrouw leeft. Hierdoor komen zij niet in aanraking met de werkelijke economische en sociale problemen van burgers.
Een vreemde in eigen land is een onderzoek van FORUM in samenwerking met het Verwey-Jonker Instituut. Het is uitgegeven door uitgeverij Aksant (nu Amsterdam University Press).
‘Een vreemde in eigen land is te bestellen via uitgeverij Aksant: www.aksant.nl of Amsterdam University Press: www.aup.nl