Gemeenten spelen een belangrijke rol in de aanpak van racisme. Maar net als bij alle organisaties, kan racisme ook spelen binnen de organisatie zelf. KIS heeft een kwalitatief onderzoek gedaan onder zes (zeer verschillende) gemeenten naar institutioneel racisme in hun rol als werkgever.
Uit het onderzoek blijkt dat er signalen zijn van institutioneel racisme: zo ervaren ambtenaren van kleur en/of met een migratieachtergrond onder meer racisme in de omgangsvormen op de werkvloer, minder waardering, een gebrek aan steun bij het ervaren van racisme en minder kans op promotie. De processen en regels in de gemeentelijke organisatie lijken dit racisme niet te corrigeren maar eerder in stand te houden.
Over het onderzoek
Het onderzoek heeft meer dan twee jaar geduurd. In totaal zijn er 51 interviews afgenomen met gemeente-ambtenaren die werkzaam zijn bij zes verschillende gemeenten. Bij de respondenten waren 30 ambtenaren van kleur en/of met een migratieachtergrond die hebben aangegeven institutioneel racisme te hebben ervaren bij de gemeente als werkgever. We noemen hen ‘gedupeerde ambtenaren’.
Daarnaast is er er met 21 leidinggevenden en/of verantwoordelijken gesproken die beslissingen nemen over de volgende zaken: (onder andere) de aanstelling van nieuwe medewerkers, de doorstroom van zittende werknemers, de sociale veiligheid op de werkvloer. Daarnaast zijn ze betrokken bij beleid dat raakt aan anti-discriminatie/racisme en/of inclusie en diversiteit. Naar deze groep is verwezen als ‘leidinggevenden’.
De 51 respondenten zijn afkomstig uit zes gemeenten die verschillen in onder meer grootte en politieke kleur van het gemeentebestuur. Uit de interviews bleek een hoge mate van overeenkomsten tussen de gemeenten in de ervaringen en perspectieven van gedupeerde ambtenaren enerzijds en leidinggevenden anderzijds. Lees het rapport voor onze conclusies.
Vervolgrapport
In 2024 is voor de gemeente Amsterdam een vervolgrapport verschenen: ‘Ervaren discriminatie en ander ongewenst gedrag onder medewerkers van de gemeente Amsterdam‘.