Voor welke doelgroepen met een GGZ-Wonen indicatie is het scheiden van wonen en zorg in potentie passend? Is het mogelijk (type) organisatie specifieke obstakels ten aanzien van het aanbieden van het scheiden van wonen en zorg inzichtelijk te maken (o.a. beleidsmatig, organisatorisch, systemisch, procesmatig)? Wat zijn de implicaties van een omzetting van het scheiden van wonen en zorg voor de zowel de cliënt als de verschillende hulpverleners? Deze en andere vragen stonden centraal in het onderzoek dat we in opdracht van CZ zorgkantoor uitvoerden naar de mogelijkheden en belemmeringen in het (verder) scheiden van wonen en zorg voor ggz-cliënten met een Wlz-indicatie.
Voor wie het passend is, leidt zelfstandig(er) wonen tot meer keuzemogelijkheden en eigen regie bij cliënten. Dit draagt bij aan herstel en het gevoel onderdeel te zijn van de maatschappij. Daarnaast is een beleidsverwachting dat het meer scheiden van wonen en zorg bijdraagt aan de financiële toekomstbestendigheid van de zorg.
De globale uitkomst van het onderzoek is dat er kansen zijn voor het scheiden van wonen en zorg, maar dat er ook belemmeringen zijn. Sommige zorgaanbieders hebben hiervoor al (creatieve) oplossingen op lokaal of regionaal niveau gevonden, andere zaken moeten landelijk worden aangepakt.
Het bleek ook dat het niet mogelijk is om op basis van diagnosen of zorgprofielen concreet onderscheid te maken tussen cliënten voor wie het scheiden van wonen en zorg wel of niet mogelijk of wenselijk is.
Persoonlijke behoefte(n) cliënt leidend
Zorgaanbieders maken per cliënt een inschatting of het voor diegene mogelijk is om zelfstandig(er) te wonen. Dit gesprek wordt samen met cliënten gevoerd , omdat het wel of niet passend zijn van zelfstandiger wonen vooral afhangt van persoonlijke behoefte(n) (wil de cliënt zelf graag zelfstandiger wonen?). Daarnaast is het belangrijk of cliënten hun hulpvraag kunnen uitstellen, wat het risico op terugval is en de mate van zelfstandigheid van cliënten.
Cliënten zijn positief over de mogelijkheid tot zelfstandig(er) wonen, maar benadrukken dat dit vanuit cliënten zelf moet komen. De stap betekent daarnaast meer regelwerk voor zowel begeleider als cliënt, bijvoorbeeld waar het gaat om budgetbeheer of het aanvragen van diverse toeslagen.
Creatieve oplossingen
Uit het onderzoek blijkt dat zorgaanbieders creatief kunnen zijn in het oplossen van belemmeringen. Verhuurders zijn bijvoorbeeld niet altijd bereid om woningen aan cliënten te verhuren. Sommige zorgaanbieders huren daarom zelf woningen en laten cliënten een ‘maandelijkse bijdrage’ betalen. Het rapport beschrijft deze en andere zaken waar zorgaanbieders rekening mee moeten houden bij het scheiden van wonen en zorg en geeft adviezen om gesignaleerde knelpunten aan te pakken.