Het Verwey-Jonker Instituut onderzocht in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum van het ministerie van Veiligheid en Justitie de meerwaarde van de inzet van vrijwilligers bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).
Het COA maakt op hun opvanglocaties gebruik van een vaste groep vrijwilligers. De meerwaarde hiervan is groot. Door de inzet van vaste COA-vrijwilligers kan het COA aan bewoners een structureel en gevarieerd aanbod aan activeringsactiviteiten bieden. Dit draagt bij aan de leefbaarheid op de opvanglocaties en het welzijn van bewoners. De meerwaarde kan worden vergroot door een betere begeleiding en facilitering van de COA-vrijwilligers, waardoor hun motivatie en specifieke deskundigheid beter tot zijn recht komt en de kwaliteit van het activeringsaanbod wordt geborgd.
Onder invloed van de grotere instroom van vluchtelingen in 2014 en 2015, en de maatschappelijk gepolariseerde reacties hierop, hebben veel nieuwe vrijwilligers zich bij het COA gemeld. Zij hebben andere verwachtingen en wensen dan de COA-vrijwilligers: men wil zich graag snel, vaak kortdurend inzetten voor praktische hulp.
Daarnaast wil men kennismaken met vluchtelingen en (vriendschaps)relaties aangaan. Dit laatste sluit aan bij de sterke wens van bewoners van COA-locaties om ‘gewone’ Nederlanders te leren kennen. Op diverse plaatsen is het COA de samenwerking aangegaan met bestaande of nieuwe vrijwilligers(organisaties) om ‘vraag en aanbod’ van deze vrijwillige inzet met elkaar te verbinden. In de praktijk is hier echter nog een wereld te winnen. Een belangrijke sleutel tot succes is dat betrokkenen wederzijdse verwachtingen delen en op basis hiervan taken en verantwoordelijkheden helder beleggen.