In een nieuw onderzoek verkent Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) de ervaringen en behoeften van oudere queer personen van kleur in Nederland. Dit onderzoek biedt verdiepend inzicht in hoe het is om vaak tussen verschillende identiteiten en gemeenschappen te moeten navigeren. De focus ligt op thema’s als openheid over lhbtiq+ gevoelens, dubbele discriminatie, ontmoeting, wonen en zorg. In een rapport en infographic delen we de inzichten en aanbevelingen voor onder andere sociaalwerkorganisaties, gemeenten en maatschappelijke organisaties.
De groep oudere queer personen van kleur kent een grote diversiteit qua achtergronden en ervaringen. We richten ons vooral op mensen met een Caraïbisch-Nederlandse of Indisch-Nederlandse achtergrond. Dit onderzoek bouwt voor op eerdere publicaties en een peiling door Movisie in 2022. Uit deze eerste peiling naar behoeften van lhbtiq+ personen van kleur van 50 jaar en ouder bleek dat er meer specifieke aandacht nodig is voor deze groep op het gebied van ontmoeting, zichtbaarheid en zorg. Het doel van dit KIS-onderzoek is om meer verdiepende kennis op te halen over behoeften, maar ook de ervaringen die daar onder liggen.
Ontmoeting
Een belangrijk aspect dat uit het onderzoek naar voren komt, is de behoefte aan ontmoetingsmogelijkheden met andere queer personen van kleur. Eerder waren de respondenten vaak de enige persoon van kleur bij queer activiteiten: ‘Ik heb wel vanaf het begin meegemaakt dat ik bijna altijd de enige Aziatische persoon was en dan voel je je altijd wel een buitenstaander.’ Ontmoeting met gelijkgestemden voelt als ’thuiskomen’.
Zichtbaarheid
Organisaties van queer personen van kleur hebben wel een belangrijke rol gespeeld in het vergroten van de zichtbaarheid. Er zijn goede herinneringen aan activiteiten en feesten. Met het ouder worden lukt het respondenten minder goed om aangehaakt te blijven bij deze activiteiten en ontmoetingsgelegenheden. Maar de behoefte aan herkenning van hun ervaringen in anderen blijft. Daarnaast is in contact kunnen zijn en blijven met andere generaties voor verschillende respondenten ook heel belangrijk.
Openheid
Uit het onderzoek blijkt dat er vaak wel openheid over seksualiteit is, maar voornamelijk binnen kleine kring. Hier voelen ze zich gesteund, wat hun zelfacceptatie vergroot. Openheid naar familie is vaak niet vanzelfsprekend, ook niet op oudere leeftijd. Zoals een respondent het verwoordt: ‘Ik durf aan de ene kant veel zichtbaarder te zijn in de scene. Maar tegelijkertijd wil ik ook onzichtbaar zijn. Of moet ik onzichtbaar zijn omwille van mijn familie. Ik denk dat heel veel lhbti+ personen van kleur dat dilemma hebben.’ Een andere respondent maakt het steeds minder uit of er acceptatie vanuit anderen is: ‘Des te ouder je wordt, des te meer je denkt: als ze je niet accepteren, dan is dat hun pech.’
Zorg en wonen
De behoeften rondom zorg en wonen zijn minder concreet. Er wordt wel nagedacht over manieren om in de toekomst samen te kunnen wonen. Sommige respondenten maken zich zorgen over de mate waarin hun queer identiteit en migratieachtergrond erkend en gerespecteerd zullen worden in de zorgsector.
Aanbevelingen
Enkele aanbevelingen die uit het rapport naar voren komen, zijn:
Voor sociaalwerkorganisaties en zorgorganisaties:
- Wees erop voorbereid dat de ervaringen en behoeften van nieuwe deelnemers of cliënten van kleur ook te maken kunnen hebben met hun queer gevoelens. Als ze niet open zijn over hun gevoelens, ga er dan niet automatisch van uit dat ze hetero zijn. Als ze wel open zijn over hun gevoelens, ga dan het gesprek aan over hun behoeften op het gebied van contacten, ondersteuning en zorg.
- Besteed in scholing en training over seksuele-, sekse- en genderdiversiteit onder ouderen aandacht aan ervaringen en behoeften van queer personen van kleur
Voor gemeenten:
- Erken de professionaliteit van organisaties en initiatieven voor en door queer personen van kleur. Veel oudere queer personen van kleur hebben ruime ervaring met de doelgroep. Verleen bij voorkeur meerjarige of structurele subsidies voor onkosten en vrijwilligers.
- Omarm dat organisaties en initiatieven voor en door queer personen van kleur zich op een specifieke groep richten. Vraag niet als voorwaarde voor subsidie dat ze hun doelgroep verbreden.
Voor COC Nederland en regionale COC-verenigingen:
- Denk na over vormen van samenwerking met organisaties en initiatieven voor en door queer personen van kleur. Een formele samenwerking kan deze organisaties en initiatieven een betere toegang tot subsidie bieden.
- Heb oog voor mogelijk racisme, seksueel racisme en mogelijke transfobie bij activiteiten voor queer ouderen.
Voor Stichting Roze50+:
- Probeer enkele queer personen van kleur te werven om in te zetten als Roze Ambassadeurs
- Deel ervaringen en behoeften van queer personen van kleur op het gebied van bijvoorbeeld (seksueel) racisme, dubbele discriminatie en ontmoeting met gelijkgestemden met huidige Roze Ambassadeurs.