Bij complexe scheidingen is vaak sprake geweest van huiselijk geweld tijdens de relatie. Onveiligheid blijft in veel gevallen doorgaan na de scheiding, zeker als er gedurende de relatie sprake was van een patroon van dwingende controle of intieme terreur. Toch lijkt huiselijk geweld in familierechtelijke procedures inhoudelijk nauwelijks een rol te spelen. Het Verwey-Jonker Instituut onderzocht in hoeverre (on)veiligheid van (vaak) vrouwen en kinderen in beeld is bij rechterlijke beslissingen over scheiding, gezag en omgang.
Dit werd gedaan vanuit het perspectief van (familierecht)advocaten, die we bevroegen via een vragenlijst. Ook gingen we in gesprek met rechters, en medewerkers van de Raad voor de Kinderbescherming, Veilig Thuis, vrouwenopvang en Centrum Huiselijk Geweld en Kindermishandeling Filomena.
Te kleine rol
Huiselijk geweld en dwingende controle spelen een veel te kleine rol bij beslissingen rond scheiding, zorg en omgang en gezag, blijkt uit het onderzoek. Als er sprake is van huiselijk geweld, is het niet vanzelfsprekend dat rechters dit meewegen in de beslissing. Dit hangt samen met het uitgangspunt dat ouders gelijkwaardig zijn, beide ouders evenveel recht hebben op contact met het kind, en dat de blik op de toekomst moet zijn gericht.
Risicoscreeningsinstrumenten die helpen om een inschatting te maken van de aard en ernst van het huiselijk geweld, worden nauwelijks gebruikt door de rechter. Als er al aandacht is voor veiligheid, gaat dit alleen om de veiligheid van het kind, en niet om dat van de ouder die slachtoffer is van huiselijk geweld of dwingende controle. Hierbij wordt de impact van het geweld tegen de ouder op de veiligheid van het kind nauwelijks meegewogen. Ook opvoedingsvaardigheden krijgen nauwelijks aandacht.
Aanbevelingen
We doen in het rapport twee voorstellen om hier verbetering in te brengen. Ten eerste pleiten we ervoor dat alle juridische professionals en bepaalde hulpverleners zoals mediators worden geschoold op het thema huiselijk geweld. Daarnaast zou er een beter toetsingskader ingevoerd moeten worden, waardoor rechters verplicht worden huiselijk geweld expliciet mee te wegen in hun beslissingen.
Dit onderzoek is tot stand gekomen in samenwerking met Vereniging Vrouw en Recht ‘Clara Wichmann’, de branchevereniging Valente (landelijk netwerk vrouwenopvang), KiC en SASS Achmea.