Sinds januari 2023 werkt de Expertise-unit Sociale Stabiliteit (ESS) van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan het project ‘Weerbare gemeenschappen tegen ondermijning’. Dit project ondersteunt gemeenten bij het vergroten van bewustwording over ondermijnende criminaliteit binnen gemeenschappen en biedt handelingsperspectieven. Het Verwey-Jonker Instituut deed voor het ministerie onderzoek naar het proces en de effecten van deze ondersteuning.
In het onderzoek stond het perspectief van gemeenten centraal, en onderzochten we hoe de gemeenten de ondersteuning en advisering door de ESS ervaren. Ter voorbereiding spraken we met twee ESS-adviseurs en interviewden daarna achttien respondenten uit veertien gemeenten en drie stakeholders van diverse ministeries, om inzicht te krijgen in de advisering en ondersteuning door de ESS.
Resultaten
Uit het onderzoek blijkt dat gemeenten in het bijzonder de open en flexibele benadering van de ESS waarderen, evenals de proactieve houding en betrokkenheid. Gemeenten hebben echter ook uitdagingen ervaren, zoals de afhankelijkheid van individuele contactpersonen en het beperkte budget en beperkte looptijd van projecten, wat de continuïteit en duurzaamheid van de inspanningen kan beïnvloeden.
De ondersteuning van de ESS is in het bijzonder helpend geweest voor gemeenten om processen te versnellen. De ondersteuning wordt door velen gezien als een extra impuls om initiatieven op te pakken. Sommige gemeenten geven aan dat dit heeft geholpen om breder inzicht te krijgen en om praktische richting te geven aan de aanpak. Dit heeft sommige gemeenten gestimuleerd om lopende projecten aan te passen en een betere bundeling van het aanbod te realiseren. Echter, gemeenten merken op dat de eenmalige financiering het moeilijk maakt om op lange termijn voort te bouwen. Daarnaast is impactmeting lastig binnen het huidige budget, wat het meten van de langetermijneffecten van de interventies bemoeilijkt.
Kortom, hoewel de ondersteuning van de ESS over het algemeen positief wordt ervaren, zijn er ook uitdagingen, zoals de beperkte looptijd van projecten. Aanbevelingen omvatten het waarborgen van continuïteit en langdurige financiering, investeren in impactmetingen, en het delen van kennis tussen gemeenten.