|Thema’s|Huiselijk geweld en kindermishandeling

Huiselijk geweld en kindermishandeling

Geweld en veiligheid in gezin en relatie is een van onze jarenlange expertises. Lees hier meer over het thema huiselijk geweld en kindermishandeling, nieuwsberichten en recente publicaties.

Themaoverzicht
Geweld in relaties en gezinnen is zo oud als de weg naar Rome. Het is de meest voorkomende vorm van geweld, met ernstige gevolgen op korte maar zeker ook op langere termijn.

Kinderen die opgroeien met geweld, verwaarlozing of seksueel misbruik lopen grote kans op ernstige gezondheidsklachten op latere leeftijd. Ook kan het geweld van generatie op generatie doorgaan. Vrouwen en meisjes lopen een grotere kans slachtoffer te worden van ernstig en structureel (seksueel) geweld binnen een intieme relatie of om thuis opgesloten te worden. En ouderen die afhankelijk raken van (mantel)zorg lopen meer risico op geweld en financiële uitbuiting.

Geweld in afhankelijkheidsrelaties

Geweld in afhankelijkheidsrelaties is een veel voorkomend verschijnsel en een hardnekkig probleem. Niet alleen moet hulp worden geboden aan slachtoffers en plegers, aan minderjarigen en volwassenen, het gaat ook om bescherming. Hoe wordt de veiligheid direct vergroot zodat het stressniveau bij volwassenen en kinderen normaliseert? En hoe wordt duurzame veiligheid bereikt, welke risicofactoren kunnen worden aangepakt en beschermende factoren versterkt? Hoe kan het herstel worden ingezet, welke hulp en (trauma)behandeling is noodzakelijk om de veerkracht te vergroten? Hulp, zorg, welzijn en veiligheid gaan hand in hand. Samenwerking tussen netwerkpartners is essentieel maar zeer weerbarstig. Eenvoudige oplossingen zijn er niet.

Bekijk de video van de Augeo Foundation over het onderzoek dat wij o.a. uitvoeren:

Onderzoek en netwerksamenleving

Onderzoekers van het Verwey-Jonker instituut zetten zich vol enthousiasme en betrokkenheid in om kennis over de problematiek, over netwerksamenwerking en over interventies te verdiepen.

De netwerksamenwerking rond de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling in verschillende steden, zowel binnen het sociaal domein, als specifiek naar de domein overschrijdende aanpak behoort tot onze deskundigheid. We doen niet alleen in Nederland onderzoek, maar ook in Europees verband.

De belangrijkste vraag is altijd: hoe kunnen we geweld in gezinnen en relaties voorkomen en bestrijden en hoe kunnen we de veiligheid versterken?

Onderzoekers op dit thema

Katinka Lünnemann

Senior onderzoeker Contact

Majone Steketee

Wetenschappelijk adviseur Contact

Geweld en veiligheid binnen relaties en gezinnen

Binnen het thema richten onze onderzoekers zich op diverse onderwerpen zoals signalering en preventie, welke hulp werkt, beschermen en straffen, zelfbeschikking en onderbelichte groepen. Op deze onderwerpen wordt (inter)nationaal onderzoek gedaan. Veiligheid en alle factoren die daarmee samenhangen staan daarin centraal, waarbij we rekening houden met de afhankelijkheid in relaties en gezinnen. Hierbij is aandacht voor de verschillende perspectieven en posities, waaronder slachtoffer en pleger, vrouwen en mannen, of binnen gezinnen kinderen, moeders, vaders en andere betrokkenen.

Wetenschappelijk onderzoek moet kennis en inzicht opleveren voor het verbeteren van het beleid voor en ondersteuning van kwetsbare gezinnen

Prof. Dr. Majone Steketee

Wetenschappelijk onderzoek moet kennis en inzicht opleveren voor het verbeteren van het beleid voor en ondersteuning van kwetsbare gezinnen

Prof. Dr. Majone Steketee

Wij doen onderzoek naar verschillende vormen van preventie en signalering. Het voorkomen van geweld en zorgen dat kinderen in een veilige omgeving kunnen opgroeien staat daarbij centraal.

Er zijn programma’s om geweld te voorkomen, bijvoorbeeld op scholen (algemene preventie), en programma’s gericht op mensen waarvan we weten dat ze een groter risico hebben op onveiligheid (selectieve of geïndiceerde preventie). Wij onderzoeken of de juiste groepen worden bereikt, hoe deze groepen het aanbod ervaren en wat werkt voor wie. Die resultaten delen we met praktijkprofessionals en beleidsmakers. Zo leveren we een bijdrage aan het voorkomen van onveiligheid en, indien er toch sprake is van onveiligheid, het beperken van de schade.

Daarnaast ziet de hulpverlening nog steeds vooral de huishoudens en gezinnen waar de onveiligheid groot is en problemen zich hebben opgestapeld. Hoe krijgen we hen eerder in beeld? En spelen er nog andere problemen, zoals traumaklachten of armoede? Door de signalering te verbeteren kan er eerder passende hulp ingezet worden en kan mogelijke verergering van problemen voorkomen worden.

Publicaties:

Het blijkt dat het niet eenvoudig is om de veiligheid van slachtoffers van huiselijk geweld of kindermishandeling te waarborgen, de plegers te motiveren tot hulp of de gevolgen van de mishandeling te herstellen. Belangrijk is om te weten wat er wel en niet werkt in de aanpak.  We doen onderzoek naar zowel de ‘care as usual’ als naar specifieke interventies. Deze onderzoeken leveren kennis op wat er wel niet werkt in de aanpak gezien de complexe problematiek waar deze gezinnen of relaties mee kampen. De uitkomsten van het onderzoek levert kennis op voor nieuwe integrale handelingsperspectieven en oplossingsrichtingen voor de uitvoeringspraktijk. Regelmatig doen we ook onderzoek naar verschillende methodieken, zowel ambulant als in de vrouwenopvang.

Publicaties:

Geweld in relaties of in het gezin is lang niet altijd op te lossen door het bieden van vrijwillige hulp en ondersteuning,  of behandeling. Juist bij onveiligheid is bescherming nodig. Bescherming kan worden geboden door het inzetten van jeugdbescherming, maar ook de politie, reclassering en Openbaar Ministerie kunnen essentieel zijn om de veiligheid te vergroten. Dan gaat het meer om hoe de pleger van geweld via een dwangkader tot acceptatie van hulp kan komen, of hoe een juridisch kader kan bijdragen aan bescherming.

Beschermen en straffen staan nooit los van zorg en hulpverlening als het gaat om de aanpak van huiselijk  en seksueel geweld. De samenwerking tussen het veiligheidsdomein en sociaal domein is echter niet altijd vanzelfsprekend. We doen onderzoek naar deze samenwerking, bijvoorbeeld naar het politieoptreden in geval van huiselijk geweld in samenwerking met netwerkpartners, of naar de ketensamenwerking in de aanpak huiselijk geweld.

Publicaties

Nog niet alle groepen in Nederland zijn even goed in beeld als het gaat om huiselijk geweld en kindermishandeling. Het is belangrijk dat er onderzoek gedaan wordt naar bepaalde onderbelichte doelgroepen, om deze beter in beeld te krijgen en omdat zij soms een specifieke aanpak en expertise nodig hebben.

Voorbeelden van onderzoek naar kwetsbare groepen die extra aandacht nodig hebben zijn: dating violence onder jongeren, ouderenmishandeling, of online misbruik. Tenslotte zijn vluchtelingen, maar ook sommige migrantengroepen, vanwege het niet beheersen van de taal en hun maatschappelijke positie een extra kwetsbare groep voor seksueel en gendergerelateerd geweld. Deze gezinnen komen vaak pas in beeld als er sprake is van acuut gevaar en zijn oververtegenwoordigd in de vrouwenopvang.

Publicaties:

In Nederland heb je als individu het recht om keuzes te maken over je eigen leven. Zelfbeschikking gaat over het kunnen en mogen maken van die eigen keuzes, over bijvoorbeeld je opleiding, werk, vrije tijd, partnerkeuze, op jezelf wonen, scheiding of religie, zonder enige druk of dwang.

In de Nederlandse rechtsstaat hebben mensen gelijke rechten en plichten. Maar zelfbeschikking is nog geen vanzelfsprekendheid. Denk bijvoorbeeld aan gemeenschappen waarin collectieve normen en waarden zwaarder wegen dan die van het individu. Zo’n gemeenschap kan een stevig sociaal netwerk bieden maar het zelfbeschikkingsrecht van een individu aantasten als bescherming in overmatige sociale controle omslaat.

Publicaties: